Türkiye’de mevcut jeotermal seralar, gelişmiş ülkelerin seracılıkta sağladıkları verimliliği fazlasıyla yakaladı, tropikal ürünler başta olmak üzere katma değeri ve ihracat kabiliyeti yüksek tarım ürünlerinin üretimi de mümkün hale geldi. 2018 yılından bu yana Türkiye’de kurulan 37 tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesinden 21’i jeotermal enerji ile ısıtılacak. Jeotermal enerji aynı zamanda sebze ve meyvelerin sağlıklı kurutma işlemlerinde de kullanılacak. Dünyanın jeotermal enerji ile ısıtılan en büyük serası da Balıkesir’de kurulacak. Gönen’de 8 bin dönümde kuruluş çalışmaları süren TDİOSB, 10 milyar TL’ye mal olacak ve 10 bin kişiye istihdam sağlayacak.
Jeotermal kaynak zenginliği açısından Avrupa’nın lider, dünyanın dördüncü ülkesi olan Türkiye, jeotermal seracılık uygulamaları ile dünyada söz sahibi olmaya hazırlanıyor. Sağlıklı ve uygun maliyetli gıdaya erişimde hayati rol üstlenen jeotermal seralar Türkiye’nin pek çok yerinde kurulmaya başlanırken; yerli, temiz ve sürdürülebilir bir kaynak olan jeotermal ile seraların enerji maliyetleri minimuma indiriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, 2002 yılından bu yana jeotermal seracılık alanında yüzde 400’den fazla büyüme gösteren Türkiye’de halen jeotermal enerji ile ısıtılan 5 bin 293 dekar sera alanının ülke potansiyelinin çok altında kaldığı, doğru politikalar ve teşvik mekanizmalarıyla 10 yılda 100 bin dönüm sera alanına ulaşılabileceği ifade ediliyor.
Seraların jeotermal enerji ile ısıtılmasının getirdiği pek çok avantaj bulunuyor. Seracılıkta ısıtma giderleri, toplam üretim maliyetinin yüzde 60-70’ini oluşturuyor. Yeni yapılan seralar jeotermal kaynakla ısıtıldığı için enerji maliyeti yüzde 40-50 oranında azalacak. Jeotermal kaynaklı seralarda, açıkta domates üretimine göre 5-6 kat verim artışı sağlanıyor. Bunun yanı sıra sera içi rutubetin kontrol altında tutulması bundan kaynaklanabilecek hastalıkları önlüyor. Bu, Avrupa Birliği’nin ve Uluslararası Gıda/Sağlık örgütlerinin istediği bir koşul olarak belirtiliyor. Aynı zamanda ideal iç sıcaklık nedeniyle hormonsuz üretim mümkün oluyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, jeotermal seracılık için fizibilite raporu ve yatırımcı rehberi de hazırladı. Ülkemizdeki jeotermal kaynakların seracılıkta verimli kullanılmasının ekonomik büyüme açısından önem taşıdığı belirtilen rehberde; kaliteli, güvenilir ve sürdürülebilir bitkisel üretimin artırılması, tarım ürünlerinde marka oluşturulması, ihracatın, verimliliğin, katma değerin, kalkınmanın ve rekabet gücünün artırılması amaçlandığı vurgulandı.
Jeotermal sera alanlarına bakıldığında, Ege, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine yayıldığı görülüyor. Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Aydın, Denizli, Balıkesir, Eskişehir, İzmir, Kırşehir, Kütahya, Konya, Manisa, Nevşehir, Sakarya, Şanlıurfa, Uşak, Van ve Yozgat illerinde ısıtma sistemi olarak jeotermal enerji kullanılarak topraksız tarım ile yılın 11 ayında üretim yapılıyor.
TÜRKİYE’NİN JEOTERMAL SERALARI
Türkiye’de ilk Jeotermal Kaynaklı Seracılık Tarıma Dayalı İhtisas OSB, 2018 yılında Denizli’nin Sarayköy ilçesinde 700 dönüm arazi üzerine kuruldu. O günden bu yana jeotermal enerji ile ısıtılması planlanan 21 Tarıma Dayalı İhtisas Organize Bölgesi’nin kuruluşu gerçekleştirildi.
Balıkesir Gönen’de 8 bin dönümde kuruluş çalışmaları süren TDİOSB, sadece Türkiye’nin değil dünyanın en büyük projesi olacak. 10 milyar TL’ye mal olacak proje tamamlandığında yılda 250 bin ton sebze üretilecek ve 10 bin kişiye istihdam sağlayacak.
Türkiye’nin en zengin jeotermal kaynağa sahip illerinin başında gelen İzmir’de Dikili Tarıma Dayalı Sera İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, modern ve teknolojik seracılığın adresi olacak. Temeli geçen yıl atılan bölgede altyapı çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. Projede ayrıca rüzgar, güneş ve biyokütle enerjisi de kullanılacak.
Ağrı-Diyadin’de 1300 dönüm alana kurulan TDİOSB, jeotermal kaynakla ısıtılacak.
Afyonkarahisar’da 3 bin dönüm alanda kurulması planlanan Jeotermal Kaynaklı Sera TDİOSB kapsamında yüzde 75’i kadın olmak üzere doğrudan 3 bin 500 kişiye istihdam sağlanacak.
Manisa’nın Kula ilçesinde 135 dönüm alanda kurulma çalışmaları süren Jeotermal Sera Projesi 2023 yılı sonunda üretime başlayacak.
Kayseri Kocasinan’da 1200 dönüm alanda Jeotermal Isıtmalı Tarıma Dayalı Sera OSB çalışmaları başladı. İki yıl içinde bacasız fabrikaların devreye alınması hedefleniyor.
Uşak Banaz’da 2 bin 400 dönüm alanda kurulacak Jeotermal Kaynaklı Sera İhtisas OSB’de 25 sera işletmesi faaliyet gösterecek.
Balıkesir Bigadiç’te 2 bin 400 dönüm alana Tarıma Dayalı Sera İhtisas OSB kurulacak.
Sakarya’da 25 dönüm alan üzerinde hayata geçirilen jeotermal serada 8 farklı domates türü yetiştirilmeye başlandı.
Ankara Haymana’da 10 dönümlük alanda hayata geçirilen jeotermal sera projesinde ilk hasat yapıldı.
Kayseri Kocasinan Tarıma Dayalı İhtisas OSB, tüzel kişilik kazanarak Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı 37’inci OSB oldu.
Alarko, Türkiye’nin mevcut kapasitesini ikiye katlayarak, tamamlandığında 5 bin dönüme ulaşacak jeotermal sera yatırımı yapacak. 600 dönümde üretim bu yıl tamamlanırken 4 bin 500 kişilik istihdam sağlanacak.
Erzurum’da 10 dönümlük bir alanda faaliyet gösteren Biyokütle Enerjisi Destekli Jeotermal Sera’da üretim başladı.
Nevşehir’in Kozaklı ilçesinde yer alan jeotermal serada üretim başladı.
Çanakkale Ayvacık Tarıma Dayalı Jeotermal Kaynaklı Sera İhtisas OSB’nin çalışmaları sürüyor.
Edremit TDİOSB’de toplam 640 dönüm alanda süs bitkileri ve çiçekçilik yapan modern teknolojik seralar kurulması planlanıyor.
